Σάββατο 27 Δεκεμβρίου 2014

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ-27/12/2014

Στις 27 Δεκεμβρίου 2014 επισκεφθήκαμε το Βυζαντινό Μουσείο Αθήνας και ξεναγηθήκαμε στην έκθεση-αφιέρωμα στον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο με αφορμή τα 400 χρόνια από τον θάνατό του. Η μετάβαση με το λεωφορείο στην Αθήνα, ήταν ευγενική χορηγία του Ν.Π.Δ.Ωρωπού προς την Δημοτική Κοινότητα Αυλώνα στα πλαίσια των Χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων 2014. Aφορμή για την επίσκεψη ήταν η πρόσφατη αναφορά στον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο με την διάλεξη της αρχαιολόγου-ιστορικού Δημηλένας Λαδογιάννη στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Αυλώνα ''Δημήτριος Λιάκουρης''.

Όπως έγραψε πριν λίγες μέρες η εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, η έκθεση αυτή είναι «Μια μακρά, δύσκολη πορεία προετοιμασίας, που κράτησε σχεδόν τρία χρόνια» και η τελευταία από τις εκθέσεις του κύκλου για τον Θεοτοκόπουλο στο Βυζαντινό Μουσείο. Προηγήθηκαν οι εκθέσεις στην Κρήτη, στο Μουσείο Μπενάκη, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Καθεμία φωτίζει διαφορετική πτυχή του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Και είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα βγάζει αυτές τις εκθέσεις με έναν συντεταγμένο τρόπο, δίνοντας τη δική της απάντηση στο θέμα του Θεοτοκόπουλου.

Στην έκθεση του Βυζαντινού Μουσείου, ο τίτλος της «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πριν από τον El Greco», υποδηλώνει το θέμα: Τα έργα που παρουσιάζονται, δικά του και συγχρόνων του καλλιτεχνών, αναδεικνύουν το κοινωνικό και καλλιτεχνικό περιβάλλον της Κρήτης του 16ου αιώνα -περίοδο κατά την οποία η ζωγραφική φτάνει σε εκπληκτικά επίπεδα τέχνης και τεχνικής- όπου διαμορφώθηκε η προσωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου πριν από την αναχώρησή του για τη Βενετία το 1567.

Η έκθεση αρθρώνεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μεταφερόμαστε στη Βενετική Κρήτη του 16ου αιώνα. Μεταξύ των εκθεμάτων βρίσκεται και ο περίφημος χειρόγραφος κώδικας από τη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας, του σπουδαίου ζωγράφου και μικρογράφου Γεωργίου Κλόντζα. Τα έργα «χαρτογραφούν» τους δρόμους του εμπορίου, τη στρατιωτική δύναμη, την κοινωνική διαστρωμάτωση, την οικονομία, τη θρησκεία, με εργαλείο τη σχέση πόλης-υπαίθρου. 

Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται το κλίμα λογιοσύνης που διαμόρφωσε τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, τα διαβάσματά του, τα καλλιτεχνικά φαινόμενα του κοσμοπολίτικου περιβάλλοντος των κρητικών πόλεων. Εμφαση δίνεται στο πώς οι Κρητικοί ζωγράφοι επιχείρησαν να συνδυάσουν τη βυζαντινή με τη δυτική παράδοση. 

Στο τελευταίο μέρος της έκθεσης «διαβάζει» κανείς μια ερμηνεία για την Κρητική περίοδο του Θεοτοκόπουλου μέσα από την ιδιοτυπία του ύφους του και μέσα από έναν ενδιαφέροντα διάλογο με έργα καλλιτεχνών όπως ο Μιχαήλ Δαμασκηνός και ο Γεώργιος Κλόντζας. Τρία έργα της Κρητικής περιόδου του Θεοτόκοπουλου, ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, η Προσκύνηση των Μάγων και η Κοίμηση της Θεοτόκου (από την εκκλησία των Ψαριανών της Σύρου) κλείνουν την θαυμάσια περιήγηση στο Βυζαντινό Μουσείο.

«Πιστεύω ότι σε επίπεδο έρευνας και κατάθεσης νέων απόψεων είναι μια έκθεση πολύ σημαντική», σημείωσε η απερχόμενη διευθύντρια του Β&Χ Μουσείου, Αναστασία Λαζαρίδου, που είχε την επιστημονική εποπτεία και τον γενικό συντονισμό της έκθεσης. «Με έργα δικά μας αλλά και δάνεια από το εξωτερικό και από σχεδόν όλες τις εφορίες της χώρας, επιχειρούμε να πλέξουμε τον ιστό της κοινωνίας της Κρήτης αναφερόμενοι σε όλα τα επίπεδα της ζωής». Μαζί με έργα της κρητικής περιόδου του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου παρουσιάζονται αριστουργήματα και άλλων καλλιτεχνών. Να αναφερθούμε στο «Κήρυγμα σε εκκλησία» του Γεωργίου Κλόντζα που για πρώτη φορά βγαίνει από τον ναό των Αγίων Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ στο Σεράγεβο (παλαιότερα το είχαν αρνηθεί στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης) αλλά και στο περίφημο Τρίπτυχο του Κλόντζα που ανήκει σε ιδιωτική συλλογή, στον χειρόγραφο κώδικα με θέμα τις «Εννεάδες» του Πλωτίνου (ήρθε από τη Βιέννη) με τη σπάνια εικονογράφηση του Κρητικού ζωγράφου Μάρκου Μπαθά, στον πίνακα «Ο γάμος στην Κανά» από το εργαστήριο του Μιχαήλ Δαμασκηνού, σε έργα από το Αγιον Ορος, από τη Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, το Μουσείο Μπενάκη, κ.α. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 31 Μαρτίου 2015.