Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2014

1ος Επετειακός Εορτασμός της Μάχης του Κακοσάλεσι

Την Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2014 στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας, γιορτάστηκε επίσημα στον Αυλώνα για πρώτη φορά, η επέτειος της Μάχης του Κακοσάλεσι που έγινε στην περιοχή της Αγίας Τριάδας, τα ξημερώματα του Σαββάτου της 26ης Σεπτεμβρίου 1825.

Η μάχη έγινε μεταξύ των Τούρκων της Χαλκίδας και των γυναικόπαιδων του χωριού στα οποία επιτέθηκαν οι Τούρκοι αιφνιδιαστικά τα ξημερώματα και τα οποία συνέδραμε, ακούγοντας το θόρυβο της μάχης, ο Οπλαρχηγός Αθανάσιος Σκουρτανιώτης που κατέβηκε από τα Σκούρτα με σώμα 50 περίπου ανδρών νικώντας μετά από 4ωρη μάχη τους Τούρκους.

Η προφορική ανάμνηση της Μάχης είχε διασωθεί από τον ''ιστοριοδίφη'' του Αυλώνα Ταξιάρχη Χασιώτη, ο οποίος πλην άλλων την είχε διηγηθεί το 1983 στην τότε μαθήτρια του Δημοτικού Σχολείου, Μαίρη Σαμπάνη και την οποία  έχουμε δημοσιεύσει σε προηγούμενη ανάρτηση στον ιστότοπό μας.

http://tosalesi.blogspot.gr/2013/03/1821.html

Ο μπαρμπα Ταξάρχης είχε κι ένα παράπονο: ότι δεν βρέθηκε άνθρωπος να υμνήσει το θρίαμβο των γυναικών του Αυλώνα που αντιστάθηκαν σαν ηρωϊδες στην επίθεση των Τούρκων.

Το περιστατικό είχε επίσης διηγηθεί ο Ταξιάρχης Χασιώτης στον αείμνηστο Δημήτριο Λιάκουρη ο οποίος το είχε συμπεριλάβει στο βιβλίο που εξέδωσε το 1997 με τίτλο ''Αυλώνας Αττικής, ανατρέχοντας στις ρίζες μας''. Ο αείμνηστος συγγραφέας στη συνέχεια ψάχνοντας στα Γενικά Αρχεία του Κράτους ανακάλυψε πλειάδα Αγωνιστών από τον Αυλώνα και τα γύρω χωριά, πλείστοι όσοι εκ των οποίων πολέμησαν με τον Οπλαρχηγό Αθανάσιο Σκουρτανιώτη και τα ονόματα των οποίων ανακοίνωσε στο 9ο Συμπόσιο Ιστορίας και Λαογραφίας της Αττικής που έγινε στον Αυλώνα το 2002 όταν Δήμαρχος ήταν ο αείμνηστος Δημήτριος Κυριακού. Ο Δημήτριος Λιάκουρης σκόπευε μάλιστα να προχωρήσει τη μελέτη ανακαλύπτοντας και άλλα στοιχεία όμως το 2003 απεβίωσε πρόωρα.

Τα πρακτικά του παραπάνω Συμποσίου δεν εξεδόθησαν ποτέ στα χρόνια που ακολούθησαν, άγνωστο γιατί, και η πολύτιμη ανακοίνωση του Δημητρίου Λιάκουρη παρέμενε απρόσιτη στους πολλούς. Τύχη αγαθή επεφύλαξε να διατηρείται ένα αντίγραφό της στο σπίτι που άφησε ο Ευεργέτης πλέον Δημήτριος Λιάκουρης με το θάνατό του το 2003, ως κληρονομιά στον τότε Δήμο Αυλώνα με τον σκοπό να γίνει Δημοτική Βιβλιοθήκη. Το 2012 όταν πλέον επιτέλους η Δημοτική Βιβλιοθήκη Αυλώνα συγκροτήθηκε και λειτούργησε, ανακαλύφθηκε η ανακοίνωση, της οποίας τμήμα με τα ονόματα των Αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 από τον Αυλώνα, δημοσιεύσαμε στον ιστότοπό μας.

 http://tosalesi.blogspot.gr/2011/03/1821.html

Το Μάϊο 2014 γνωρίσαμε τον συγγραφέα και ποιητή κύριο Γεώργιο Πύργαρη (Γεώργιο Σκουρτανιώτη του Ευαγγέλου) κατευθείαν απόγονο του Οπλαρχηγού Αθανασίου Σκουρτανιώτη, του δώσαμε αντίγραφο της ανακοίνωσης του Δημητρίου Λιάκουρη και ο συγγραφέας οδηγούμενος στα Γενικά Αρχεία του Κράτους ανακάλυψε στο αρχείο Βλαχογιάννη, το πολύτιμο έγγραφο που αφορούσε τη Μάχη του Κακοσάλεσι το οποίο και μας έστειλε.

http://tosalesi.blogspot.gr/2014/05/blog-post.html

Τα παραπάνω ιστορικά στοιχεία οδήγησαν στον σημερινό πρώτο Επετεικό Εορτασμό της Μάχης του Κακοσάλεσι που έγινε στον ιστορικό Ναό της Αγίας Τριάδας. Πρέπει να σημειωθεί ότι η τοπική μνήμη με το πέρασμα των χρόνων είχε αφομοιώσει θρησκευτικά τη Μάχη στην πανήγυρη του χωριού, που είχε οριστεί η ημέρα της Αγίας Τριάδας και όχι αυτή του Πολιούχου του χωριού Αγίου Δημητρίου, ώστε τόσο η συμβολή των αείμνηστων Ταξιάρχη Χασιώτη και Δημητρίου Λιάκουρη όσο και του κυρίου Γεωργίου Πύργαρη υπήρξε πολύτιμη για την διατήρηση της ιστορικής πλέον μνήμης και του εορτασμού της.

Ο πρώτος εορτασμός που οργάνωσε η Δημοτική Κοινότητα Αυλώνα με τη βοήθεια του Συλλόγου μας ήταν λιτός και κατανυκτικός. Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας το σημείο αναφοράς της Μάχης έλαμπε στολισμένη στα εθνικά χρώματα. Ο πρωθιερέας Αθ. Χρυσούλας επιμελήθηκε του τυπικού της Επετείου που ακολούθησε τη Θεία Λειτουργία και η οποία συμπίπτει με την εορτή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Τον λόγο έλαβαν ο Αντιδήμαρχος Αυλώνα κος Χρήστος Σιδέρης ο οποίος μίλησε για την αναγκαιότητα της διατήρησης της μνήμης των Αυλωνιτών Αγωνιστών  μέσω του Επετειακού εορτασμού της ημέρας της Μάχης, η Διευθύντρια του Δημ. Σχολείου Αυλώνα κα Έφη Κρέμου εκ μέρους των μαθητών του Αυλώνα, η οποία τόνισε ότι από τις εκδηλώσεις αυτές τα παιδιά μας μαθαίνουν την Ιστορία του τόπου τους, ο συγγραφέας από τον Ωρωπό κος Γιάννης Γκικάκης ο οποίος μίλησε για την ευρύτερη οικογένεια Σκουρτανιώτη καθώς τα τελευταία χρόνια ψάχνει και βρίσκει ιστορικά στοιχεία που αφορούν τον αδελφό του Αθανασίου Σκουρτανιώτη, Γεώργιο, ο οποίος εγκαταστάθηκε μετά την Επανάσταση του ΄21 στο χωριό του Ωρωπού και ο συγγραφέας Γεώργιος Πύργαρης, απόγονος του Οπλαρχηγού Αθ. Σκουρτανιώτη ο οποίος αναφέρθηκε διεξοδικά στη Μάχη, σε όσους έλαβαν μέρος σε αυτήν και βεβαίως στον πρόγονό του.

http://skourtaniotisathanasios.blogspot.gr/2014/09/1-26-9-2014.html

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Οπλαρχηγός, έναν ακριβώς μήνα αργότερα, στις 26 Οκτωβρίου 1825 έχασε τη ζωή του με φρικτό τρόπο στην εκκλησία της Αγίας Σωτήρας στο Μαυρομάτι Θηβών σε ανάλογη μάχη με τους Τούρκους.

http://skourtaniotisathanasios.blogspot.gr/2007/09/ii_24.html

Ένα συγκινητικό κομμάτι από την εμπνευσμένη αναφορά του συγγραφέα στη Μάχη, μεταφέρουμε αυτούσιο και εδώ:

...Υπάρχει ένα απόσπασμα από την Νέκυια του Ομήρου. Είναι η στιγμή που ο Οδυσσέας, πηγαίνει στον Άδη με τις συμβουλές της Κίρκης. Εκεί, αφού κάνει τις απαραίτητες θυσίες καθώς του έχει υποδείξει η Κίρκη, αρχίζουν γύρω του να μαζεύονται οι ψυχές των νεκρών. Πρώτη πλησιάζει η ψυχή του συντρόφου του Οδυσσέα Ελπήνορα, ο οποίος λίγο πριν είχε σκοτωθεί στο νησί της Κίρκης πέφτοντας από μία στέγη και οι σύντροφοί του δεν πρόλαβαν να τον θάψουν. Πλησιάζοντας λοιπόν η ψυχή του Ελπήνορα, λέει μεταξύ άλλων στον Οδυσσέα…

΄΄…το ξέρω φεύγοντας από δω, την κατοικία του Άδη
με το καλοφτιαγμένο πλοίο σου στην Αιαίη το νησί θα πας
τότε κι εμένα βασιλιά να θυμηθείς
άκλαυτο κι άθαφτο πίσω σου μη μ΄ αφήσεις φεύγοντας
την πλάτη σου μη μου γυρίζεις, μήπως αιτία γίνω
και θυμώσουν μαζί σου οι θεοί
μα κάψε με, με τα όπλα μου μαζί, όσα μου έμειναν
και τάφο φτιάξε στον δύστυχον εμένα
για να με ξέρουν όσοι γεννηθούν κατόπι μας…΄΄

Γιατί το λέω αυτό…
Πολλοί ίσως από σας, δεν θα γνωρίζουν πως η μάχη στο Κακοσάλεσι, ήταν η τελευταία νικηφόρα μάχη του Σκουρτανιώτη και των παλικαριών του. Ένα μήνα ακριβώς αργότερα, στις 26 Οκτωβρίου 1825, ο Σκουρτανιώτης με τους πολεμιστές του –τους ίδιους ακριβώς πολεμιστές που υπεράσπισαν το Κακοσάλεσι- θα πέσουν όλοι μέχρι ενός, στην Αγία Σωτήρα Μαυροματίου, μετά από μια σκληρή απέλπιδα μάχη. Οι μαχητές πολιορκημένοι από 800 Τούρκους, αφού υποχώρησαν μέσα στην εκκλησιά, βρήκαν μαρτυρικό θάνατο, από τις φωτιές που άναψαν οι Τούρκοι και τους έκαψαν.
Κι όμως…αυτοί οι σκληροί μαχητές που για πεντέμισι ολόκληρα χρόνια υπερασπίστηκαν τα ιερά και τα όσια, που πάλεψαν για την ελευθερία, αυτοί οι ιεροί μαχητές 189 χρόνια μετά, τάφο ουσιαστικά δεν έχουν. Σαν τον Ελπήνορα του Οδυσσέα. Οι πληροφορίες μου λένε, πως την άλλη μέρα της τελευταίας μάχης, οι γυναίκες του Μαυροματίου -γιατί έλειπαν και από κει οι άντρες- μάζεψαν όπως όπως τα καμένα πτώματα των ηρώων και επειδή μύριζαν πολύ άσχημα, έσκαψαν ένα ρηχό τάφο λίγα μέτρα από τη πόρτα της εκκλησίας και τους έθαψαν όπως όπως όλους μαζί, μαζί με τα όπλα τους. Στα ρηχά και γρήγορα. Έκτοτε ο τάφος αγνοείται. Ούτε ένας σταυρός. Ούτε ένα σημάδι που να λέει πως εδώ κοιμούνται τα κόκαλα των παλικαριών. Υπάρχει βέβαια ένα μνημείο συμβολικό στην Αγία Σωτήρα σε σημείο άσχετο, αλλά οι ήρωές μας 189 χρόνια μετά, δεν έχουν ουσιαστικά τάφο και τα οστά τους ουσιαστικά αγνοούνται. Τάφο που δικαιούται και ο τελευταίος άνθρωπος σ΄αυτή τη γη, δεν έχουν οι ήρωές μας. Ο Ελπήνορας όπως διάβασα παραπάνω δίνει ευχή και κατάρα στον Οδυσσέα να βρει το σώμα του και να το θάψει ΄΄…τη πλάτη σου μη μου γυρίσεις….μήπως αιτία γίνω και θυμώσουν μαζί σου οι θεοί….τάφο φτιάξε με τα όπλα μου μαζί …στον δύστυχον εμένα για να με ξέρουν όσοι γεννηθούν κατόπι μας…΄΄΄
Αυτή είναι η ευχή και η κατάρα του Ελπήνορα. Αυτή η χρόνια βλασφημία μας απέναντι σ’ αυτούς τους σπουδαίους νεκρούς, πρέπει να λάβει τέλος. Οφείλουμε μια αναζήτηση των οστών και εκταφή. Και επιστροφή των τιμημένων νεκρών στην ιδιαίτερη πατρίδα που είναι τα Δερβενοχώρια. Τα παλικάρια μας έκαναν το χρέος τους και με το παραπάνω. Είναι ώρα πια να αναπαυτούν. Πρέπει όλοι να προσανατολιστούμε στην προοπτική της αναζήτησης του πρόχειρου τάφου και της εκταφής, να βρεθούν τα τιμημένα οστά και τα θαμμένα πάνω τους όπλα, να επιστρέψουν με όλες τις τιμές και τα δάκρυα στην γενέθλια γη τους που είναι τα Δερβενοχώρια. Τούτο κυρίες και κύριοι είναι μεγάλη οφειλή. Γιατί όπως λέει και ο Κάλβος…

Ας μην μου δώση η μοίρα μου εις ξένην γην τον τάφον· είναι γλυκύς ο θάνατος, μόνον όταν κοιμώμεθα εις την πατρίδα...

Στην εκδήλωση παρέστησαν παρά πολλοί κάτοικοι του Αυλώνα, οι περισσότεροι απόγονοι των Αγωνιστών του '21 όπως προκύπτει και από το λάβαρο των Αγωνιστών που είχε αναρτηθεί έξω από την εκκλησία της Αγίας Τριάδας, καθώς και απόγονοι της οικογένειας Σκουρτανιώτη από τα Σκούρτα, την Θήβα και τον Ωρωπό με επικεφαλής τον συγγραφέα κο Γεώργιο Πύργαρη. Παρών και ο Δημοτικός Σύμβουλος κος Νικόλαος Τζεβελέκος, ο πολιτευτής Αττικής κος Σταύρος Πετρόπουλος, ο Υποδ/τής ΚΕΤΘ Αυλώνα, ο κος Γεώργιος Λιάκουρης από τον Αναγκαστικό Συνεταιρισμό Αυλώνα, αντιπροσωπεία του Συλλόγου Αποστράτων Αυλώνα με τον πρόεδρο του Συλλόγου κο Κώστα Κατσιφή, ο Λυκειάρχης Αυλώνα κος Μηνάς, η Γυμνασιάρχης Αυλώνα κα Τσενέ, και αντιπροσωπείες από μαθητές του Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου Αυλώνα οι οποίοι παρέστησαν με τις Σημαίες των Σχολείων τους. Μετά τη λήξη της εκδήλωσης στην Αγία Τριάδα οι παριστάμενοι κατέβηκαν στο ΚΑΠΗ Αυλώνα όπου ακολούθησε μικρή δεξίωση με τοπικά κεράσματα.

Οι ψυχές του μπάρμπα Ταξάρχη με το παράπονό του, του Δημήτρη Λιάκουρη και των Αγωνιστών της Μάχης του Κακοσάλεσι έχουν σήμερα κάθε λόγο να νοιώθουν αναπαυμένες και δικαιωμένες αφού όσα έκαναν και όσα παρέδωσαν στους νεώτερους όχι μόνο δεν ξεχάστηκαν αλλά μετουσιώθηκαν σε Επετειακό εορτασμό της σημαντικότερης σελίδας της νεώτερης τοπικής μας ιστορίας. 



Ο Ιστορικός Ναός της Αγίας Τριάδας

Την ημέρα της 26ης Σεπτεμβρίου η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Η εικόνα, ακριβές αντίγραφο αυτής που ευρίσκεται στο σπήλαιο της Αποκάλυψης στην Πάτμο, δωρήθηκε στην τοπική εκκλησία από το Σύλλογό μας 


 Δεξιά ο Αντιδήμαρχος Αυλώνα κος Χρήστος Σιδέρης. 
Αριστερά ο Δημοτικός Σύμβουλος κος Νικόλαος Τζεβελέκος

 Από αριστερά ο κύριος Γ.Πύργαρης, ο πολιτευτής Αττικής κος Στ. Πετρόπουλος, 
ο Υποδ/της ΚΕΤΘ Αυλώνα και ο κος Γ. Γκικάκης

 Απόγονοι του Γεωργίου Σκουρτανιώτη από τον Ωρωπό στην 1η Επέττειο


 Ο Λυκειάρχης κος Μηνάς


 Ο κος Κ.Κατσιφής Πρόεδρος του Συλλόγου Αποστράτων Αυλώνα