Τετάρτη 25 Απριλίου 2012

2 ΒΥΖΑΝΤΙΝΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΙ ΠΑΡΑ ΤΟ ΚΑΚΟΣΑΛΕΣΙ-ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΟΡΛΑΝΔΟΥ



Ο Αναστάσιος Ορλάνδος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1887 και ήταν τρισέγγονος του Σπετσιώτη αγωνιστή και πολιτικού του '21 Ιωάννη Ορλάνδου. Σπούδασε στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου (1904-1908). Στην προσπάθεια του να στηρίξει την μελέτη των μνημείων σε εδραιότερες βάσεις γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών της οποίας και ανακηρύχτηκε αριστούχος διδάκτορας (1915) με τη διατριβή του «Το αέτωμα του εν Σουνίω ναού του Ποσειδώνος». Διετέλεσε σύμβουλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας, γραμματέας της, αρχιτέκτων της αναστήλωσης των μνημείων της Ακρόπολης υπό τη διεύθυνση του Ν.Μπαλάνου και στη συνέχεια όλης της Ελλάδος. Υπηρέτησε ως τακτικός καθηγητής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας.  Ήταν ιδρυτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, πρόεδρός της το 1950 και γενικός γραμματεύς της από το 1956 ως το 1966. Απεβίωσε το 1979.
Στο αρχείο Βυζαντινών Μνημείων, σώζεται μελέτη του σπουδαίου ακαδημαϊκού που αφορά 2 Βυζαντινές εκκλησίες του 12ου και 14ου αιώνα στον Αυλώνα. Η μελέτη περιγράφει αναλυτικά τον Ναό του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου κοντά στο στρατόπεδο Αυλώνα, οικοδόμημα του 12ου αιώνος (ο οποίος υπέστη προ καιρού καταστροφική αρχαιοκαπηλεία) και τον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, οικοδόμημα του 14ου αιώνος, ο οποίος σήμερα ευρίσκεται εντός του στρατοπέδου Αυλώνα και έχει ανασκευασθεί από το προσωπικό του στρατοπέδου.
Η μελέτη που παρατίθεται παρακάτω, απεικονίζει τα 2 αυτά Βυζαντινά μνημεία τα έτη 1939-1940, εποχή κατά την οποία τα επισκέφθηκε ο καθηγητής και ήσαν μεν ερειπωμένα αλλά δεν είχαν υποστεί ''σωτήριες'' ή άλλες ''επεμβάσεις'' όπως η πρόσφατη, καταστροφική για το οικοδόμημα, βεβήλωση και αρχαιοκαπηλεία που συνέβη στο Ναό του Αγίου Ιωάννη.
http://tosalesi.blogspot.com/2012/04/bebh-342012.html
Ανάμεσα στις σημαντικές πληροφορίες που παραθέτει ο καθηγητής Ορλάνδος είναι και αυτή που αφορά κυκλικό οικοδόμημα που υπήρχε προσκολλημένο στο Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, του 14ου αιώνα, στο στρατόπεδο και το οποίο όπως αναφέρει ήταν ή κωδωνοστάσιο ή αμυντικός πύργος, πληροφορία πολύ σημαντική αφού είναι γνωστό στους ντόπιους κατοίκους ότι η περιοχή της Παναγίας στο στρατόπεδο βρίσκεται εντός οργανωμένου Βυζαντινού οικισμού όπως έχει πιστοποιηθεί και από πλήθος άλλων Βυζαντινών ευρημάτων. Ο βυζαντινός οικισμός γύρω από την εκκλησία της Κοίμησης κατοικήθηκε αδιαλείπτως μέχρι τα νεώτερα χρόνια οπότε οι κάτοικοί του συμπτύχθηκαν με τους κατοίκους των άλλων οικισμών στη θέση του σημερινού χωριού. Η προφορική μάλιστα παράδοση έχει διασώσει ακόμη και ονόματα οικογενειών Αυλωνιτών που μετακινήθηκαν προς τη σημερινή θέση του Αυλώνα, θεωρώντας μάλιστα τους κατοίκους της Παναγίας στη θέση Βλιάσι (στο σημερινό στρατόπεδο) ως τους τελευταίους που μετακινήθηκαν στο σημερινό χωριό.
Την ανεύρεση της πολύ σημαντικής μελέτης του Αναστασίου Ορλάνδου για τις δύο βυζαντινές εκκλησίες του Αυλώνα οφείλουμε στο μέλος του Συλλόγου μας κο Δημήτριο Χούσο τον οποίο ευχαριστούμε θερμά για την πρωτοβουλία του.