Σάββατο 30 Ιουνίου 2012

ΟΜΑΔΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΕΡΓΟΧΕΙΡΟΥ-29/6/2012-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Την Παρασκευή 29 Ιουνίου 2012 τα μέλη της ομάδας Λαογραφικού Εργόχειρου του Συλλόγου συγκεντρώθηκαν, έκθεσαν, σχολίασαν και συζήτησαν τις δημιουργίες παραδοσιακών φορεσιών του Αυλώνα που έχουν φτιαχτεί τον τελευταίο χρόνο. Οι φωτογραφίες είναι από την έκθεση των δημιουργιών.
























Τρίτη 26 Ιουνίου 2012

ΟΜΑΔΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΕΡΓΟΧΕΙΡΟΥ-29/6/2012



Την Παρασκευή 29 Ιουνίου 2012, στις 8 το βράδυ, στην αίθουσα εκδηλώσεων του  Δημοτικού Σχολείου  Αυλώνα, τα μέλη της Ομάδας Λαογραφικού Εργοχείρου του Συλλόγου μας, θα εκθέσουν τις δημιουργίες τους, αντίγραφα των παραδοσιακών φορεσιών του Αυλώνα και θα συζητήσουν την πρόοδο των εργασιών μέσω των οποίων έγινε κατορθωτή η αναβίωση της λαϊκής φορεσιάς του τόπου μας. Παράλληλα θα γίνει συζήτηση για τις μεθόδους κατασκευής που ακολουθήθηκαν και τα είδη των φορεσιών που ανακατασκευάζονται αφού ο Αυλώνας διαθέτει μεγάλη ποικιλλία από φορεσιές διαφόρων εποχών που ευτυχώς διασώθηκαν μέχρι τις μέρες μας και τις οποίες αναπαράγουν πιστά τα μέλη της Ομάδας. Τα αντίγραφα φορεσιών θα εκτεθούν ομαδικά ώστε να αποτελέσουν το έναυσμα για τον δημιουργικό διάλογο που θα ακολουθήσει γύρω από την τοπική φορεσιά του Αυλώνα και φυσικά την αναβίωσή της. Καλούνται όλοι οι κάτοικοι του Αυλώνα, τα μέλη του Συλλόγου καθώς και όσοι ενδιαφέρονται από τις γύρω περιοχές, να παρακολουθήσουν την πορεία της Ομάδας Λαογραφικού Εργοχείρου, η οποία έχει κατορθώσει σε πολύ σύντομο διάστημα, ένα σημαντικό και πολύ δύσκολο έργο, αυτό της αναβίωσης της παραδοσιακής μας φορεσιάς!

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΥΛΩΝΑ-25/6/2012

Μετά το Μουσείο Ζυγομαλά, άρχισε από μέλη του Συλλόγου μας, ο καθαρισμός και η συντήρηση των εξωτερικών χώρων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Αυλώνα-Δημήτριος Λιάκουρης. Οι εξωτερικοί χώροι είναι περίπου 2 στρέμματα, έκταση σημαντική, η οποία πρέπει να διατηρείται καθαρή και να συντηρείται τακτικά αφού διαθέτει πολλά λουλούδια και δέντρα. Τα φιλόπονα μέλη του Συλλόγου με εθελοντική εργασία προσπαθούν να διατηρήσουν τους χώρους αυτούς καθαρούς και λειτουργικούς για τους επισκέπτες της Βιβλιοθήκης.








Δευτέρα 25 Ιουνίου 2012

ΘEΡΙΣΤΗΣ και ΑΛΩΝΑΡΗΣ (Ιούνιος και Ιούλιος)


Επί δεκαετίες ο Αυλώνας υπήρξε  κατ’ εξοχήν  γεωργικός τόπος, όπου καλλιεργούσαν πολλά σιτηρά. Αυτή η καλοκαιρινή περίοδος ήταν η πιο κουραστική και μαζί η πιο χαρούμενη: άρχιζε το θέρος  και έφθανε η ανταμοιβή των κόπων κάθε νοικοκύρη. Το φθινόπωρο έριξε το σπόρο και τώρα ήταν η ώρα να μαζευτεί η σοδειά και να βγει το ψωμί της οικογένειας για όλο το χρόνο.       
 Το θέρος άρχιζε από τον Μάϊο που θέριζαν πρώτα το σανό, την τροφή για τα ζώα. Όλες  οι αγροτικές εργασίες  γίνονταν με τα  ζώα, δηλαδή το όργωμα και η σπορά των ψυχανθών, πρώτα τα κουκιά και ο βίκος  και μετά το κριθάρι και το σιτάρι. Όλοι όσοι ήταν γεωργοί είχαν ζώα, συνήθως  2 μεγάλα μουλάρια ή φοράδα και άλογο. Τα γαϊδουράκια ήταν επίσης απαραίτητα  για να τους μεταφέρουν καβάλα στις μεγάλες αποστάσεις. Θέριζαν λοιπόν το σανό και το βίκο για τα ζώα το Μάιο και το Θεριστή (τον Ιούνιο),  το κριθάρι,  τη βρώμη και το σιτάρι.
Επειδή  η σπορά με τα ζώα ήταν πολύ κοπιαστική όσο καλό «ζευγάρι» (2 ζώα) και αν είχε κανείς έσπερνε έως 5 στρέμματα την ημέρα. Γι αυτό και το πολύ που έσπερνε ένας καλός  νοικοκύρης  ήταν 100-120 στρέμματα σιτάρι. Αυτά όμως όταν ερχόταν το θέρος ήταν μεγάλο άγχος αφού  η συγκομιδή έπρεπε να γίνει πολύ γρήγορα επειδή τα σπαρτά μετά την ωρίμανσή τους ξηραίνονταν πολύ από τον ήλιο και τινάζονταν ο σπόρος .Έπρεπε να θεριστεί το κάθε χωράφι στην ώρα του. 
Γι΄ αυτό και λέγεται «Θέρος, Τρύγος, Πόλεμος» ενώ στον Αυλώνα είχαν και ένα ιδιαίτερο γνωμικό για την περίπτωση αυτή: «στο θέρος και στις ελιές να ερχόταν ο Χάρος να μ΄ έπαιρνε, στο πανηγύρι και στο γάμο να ερχόταν ο Χάρος να μ΄ έφερνε (πίσω)».
Ο θερισμός γινόταν με δρεπάνι, κυρίως από γυναίκες, που για να προστατεύονται από το λιοπύρι έβαζαν  ανάμεσα στα  μαντήλια που φορούσαν εφημερίδες για να τους κρατούν  περισσότερο ίσκιο. Μάζευαν τα στάχια σε  χερόβολα. Τα χερόβολα, 5 -6 μαζί, έκαναν ένα δεμάτι. Αλλά  και οι μεγαλύτερες γυναίκες  που έμεναν στο σπίτι συμμετείχαν στο γενικό ξεσηκωμό του χωριού: έφτιαχναν  «τα δεματικά». Χρησιμοποιούσαν την βρίζα της οποίας η καλαμιά είναι μακριά και ανθεκτική, την οποία από το βράδυ είχαν βρέξει και σκεπάσει με βρεγμένες κουρελούδες για να μαλακώσει. Το πρωϊ την πατούσαν βρεγμένη για να μαλακώσει και έπλεκαν με ιδιαίτερη τέχνη τα δεματικά. Ένωναν τις άκρες από τα δύο «μάτσα» της βρίζας και τα περνούσαν στον τράχηλό τους. Έστριβαν πρώτα το ένα μάτσο και μετά το δεύτερο και έτσι φτιαχνόταν ένα στριφτό κορδόνι, το δεματικό, κατάλληλο για να δεθούν τα χερόβολα σε «δεμάτια». 
Την τελευταία μέρα του θερισμού έσφαζαν ένα αρνί ή κατσίκι και έτρωγαν όλοι μαζί το λεγόμενο «καρποθέρι». 
Παρόλο που η δουλειά  ήταν  πολύ κουραστική, γιατί η ημέρα ήταν μεγάλη και η δουλειά  άρχιζε πολύ νωρίς το πρωί και ο γυρισμός γινόταν όταν βασίλευε ο ήλιος, οι θεριστές τραγουδούσαν ή  έλεγαν ιστορίες. Παρ’  όλη την κούραση, γέλια και τραγούδια ακούγονταν απ’ όλες τις συντροφιές. 
Στο χωριό υπήρχαν και τα κάρα, στα οποία έβαζαν «παραπέτια» , δηλαδή ξύλινα πλαίσια για να μεγαλώνει η επιφάνεια και κουβαλούσαν τα δεμάτια από τα μακρινά μέρη π.χ. Βουργένι.




 Επειδή όμως  το κάρο με τα δεμάτια φάρδαινε πολύ, δεν χωρούσε να περάσει από την παλιά σιδερένια γέφυρα που υπάρχει ακόμη και σήμερα γι αυτό και περνούσαν μέσα από το ποτάμι το οποίο ως χείμαρρος, το καλοκαίρι δεν είχε νερό. Μετέφεραν λοιπόν τα δεματικά με τα ζώα στο αλώνι όπου με μεγάλη  τέχνη τα έστηναν σε μεγάλες σχεδόν κωνικές κατασκευές, τις «θημωνιές».
Φρόντιζαν μάλιστα να τοποθετούν τα δεμάτια με τα στάχυα με τέτοιο τεχνικό τρόπο ώστε αν έπιανε βροχή το νερό δεν περνούσε μέσα στη «θημωνιά» αλλά έφευγε προς τα έξω.
Το πρώτο  αλώνι ήταν τόπος στρωμένος με πέτρες στη σειρά το λεγόμενο «κουρασάνι», ήταν κυκλικό με διάμετρο  περίπου 10 τετραγωνικά μέτρα. Στη μέση υπήρχε ένας πάσσαλος που λεγόταν  «στραμπουλάρι»,  ίσιος και ψηλός και εκεί έδεναν  τα ζώα.
Στα ζώα έζευαν   το «ντουγένι», σανίδα με  1,20μ. μήκος και 0,50μ. πλάτος,  πελεκημένη  από πεύκο που στο κάτω μέρος είχε μπηγμένες μέσα στο ξύλο, σιδερένιες «γύφτικες» λεπίδες για να τσακίζεται το άχυρο και να τρίβεται από το στάχυ ο καρπός.  Το αλώνισμα άρχιζε από τα έξω προς τα μέσα καθώς τα ζώα αργά-αργά περπατούσαν κυκλικά γύρω από το στραμπουλάρι σέρνοντας πίσω τους το ντουγένι.
Επειδή το άχυρο και ο καρπός απλώνονταν χρησιμοποιούσαν το «καρπελό» δηλαδή  ξύλινη  πηρούνα με 3-4 δόντια που μάζευαν την παραγωγή και την έριχναν πάλι στο κέντρο  μέχρις ότου αλωνιστούν καλά. Μετά με τη βοήθεια του αέρα λίχνιζαν το άχυρο και ο καρπός πιο βαρύς έπεφτε στα πόδια του λιχνιστή. 

Κατόπιν περνούσαν τον καρπό από ένα μεγάλο ειδικό κυκλικό κόσκινο «το δρυμόνι» που στο κάτω μέρος είχε σπειρωτά σύρματα. Το «δρυμόνι» σε μια του άκρη είχε μια θηλιά που χρησίμευε για να κρεμιέται το εργαλείο στον τοίχο. Σε αυτή την θηλιά έμπηγαν 2 δόντια από το καρπελό το οποίο στηριζόταν κάθετα στη γη και άρχιζαν να αιωρούν το δρυμόνι πέρα δώθε ώσπου να καθαρίσει καλά ο καρπός του σιταριού από ξένα σώματα. Όταν ήσαν δύο  άτομα δεν χρειαζόταν το καρπελό παρά αιωρούσαν πέρα δώθε το δρυμόνι. Καθαρισμένος ο καρπός έμπαινε σε μεγάλα τσουβάλια  και τον είχαν  έτοιμο για το μύλο για αλεύρι αλλά και για τη σπορά της επόμενης χρονιάς.
Το άχυρο το μάζευαν σε μεγάλα τσουβάλια, τα «χαράρια»  υφασμένα από τράγινο μαλλί και πολύ φαρδιά τα οποία συγκέντρωναν στον αχυρώνα. Το άχυρο ήταν τροφή για τα ζώα.   
Στα μάτια των παιδιών όλη αυτή η διαδικασία είχε τη διάσταση του πανηγυριού. Βοηθούσαν με ενθουσιασμό   φροντίζοντας το νοικοκυριό, πηγαίνοντας στο χωράφι δροσερό νερό από τη βρύση της πλατείας, σκαρφαλώνοντας στις θημωνιές ή ανεβαίνοντας στο ντουγένι για να το κάνουν βαρύτερο και να τελειώσει πιο γρήγορα το αλώνισμα.                                                          
 Τα πρώτα χρόνια   της δεκαετίας του ΄50 αλώνιζαν  κατ’ αυτό τον τρόπο μόνο  τα  κουκιά και τα ρεβίθια. Τα υπόλοιπα σιτηρά    τα αλώνιζαν με αλωνιστικές μηχανές που υπήρχαν δύο στον Αυλώνα.  Μετά το 1960 άρχισε η καλλιέργεια να γίνεται με τρακτέρ,  που τα περισσότερα γεωργικά σπίτια είχαν αγοράσει. Τότε έσπερναν  περισσότερα στρέμματα. Ο θερισμός άρχισε να γίνεται με θεριστικές μηχανές. Μέχρις ότου ήρθαν οι θεριζοαλωνιστικές μηχανές  και ο θερισμός και αλωνισμός γίνεται ταυτόχρονα. Στις μέρες μας τα ντουγένια, καρπελό κ.λ.π. τα συναντάμε μόνο  ως εκθέματα σε λαογραφικά μουσεία.                          


Τα κείμενα έγραψε η πρεσβυτέρα Ευαγγελία Βόγκλη-Χρυσούλα και έχουν ήδη δημοσιευθεί και στο φύλλο Ιουνίου 2012 της εφημερίδας του Συλλόγου μας
         

Κυριακή 24 Ιουνίου 2012

EΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ-24/6/2012-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Το θέατρο Διονύσου στην Ακρόπολη καθώς και το Νέο Μουσείο Ακρόπολης επισκέφθηκε ο Σύλλογός μας την Κυριακή 24 Ιουνίου 2012. Ιδιαίτερη ήταν η συγκίνηση όταν αντικρύσαμε τον θρόνο του Ιερέως του Αυλωνέως Διονύσου, ο οποίος στέκει εκεί, στο αρχαιότερο θέατρο του κόσμου, δύο χιλιάδες χρόνια τώρα και υπομονετικά περίμενε την επίσκεψη των σύγχρονων Αυλωνιτών όπως και έγινε. Όπως είναι γνωστό, ο ναός του Αυλωνέως Διονύσου βρίσκεται στη περιοχή που είναι το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στον Αυλώνα και ο ναός αυτός ήταν τόσο σημαντικός ώστε ο ιερέας του θεού είχε τιμητικό θρόνο στο θέατρο Διονύσου στην Ακρόπολη. Απόδειξη για όλα αυτά είναι και ο βωμός του Ναού του Αυλωνέως Διονύσου που είχε βρεθεί στο εξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου και φέρει αφιερωματική επιγραφή προς τον Αυλωνέα Διόνυσο. Η ξεναγός του Συλλόγου μας στα μνημεία της Ακρόπολης και κυρίως στο Νέο Μουσείο ήταν η κυρία Άννα Μπενάκη, η οποία γλαφυρά και εμπεριστατωμένα έχοντας άριστη γνώση του αντικειμένου, μας ενημέρωσε μέσα από πλήθος πληροφοριών για τα μνημεία και την ιστορία τους. Ιδιαίτερη ήταν η ξενάγηση στον τρίτο όροφο του Μουσείου όπου στεγάζεται η ζωοφόρος και τα μοναδικά γλυπτά του Παρθενώνα με φόντο τον Ιερό βράχο στα δεξιά και τον λόφο του Φιλοπάππου στα αριστερά. Καθισμένοι στα μεγάλα διαμορφωμένα πεζούλια ακούγαμε την ιστορική αναδρομή ενός παγκόσμια μοναδικού μνημείου έχοντας παράλληλα την δυνατότητα να βλέπουμε τις ανεπανάληπτες γλυπτές συνθέσεις του Φειδία και των συνεργατών του. Μετά το πέρας της ξενάγησης αρκετοί καθήσαμε στην ατμοσφαιρική καφετέρια του Μουσείου με την μοναδική θέα προς τον βράχο της Ακρόπολης και τους λόφους του Λυκαβηττού και του Φιλοπάππου ενώ οι υπόλοιποι ακολουθήσαμε ελεύθερο πρόγραμμα στην γύρω περιοχή που κατακλύζεται από αρχαιολογικά μνημεία. Η σημερινή επίσκεψη άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις σε όσους επισκεφθήκαμε τα μνημεία αυτά και κυρίως το θέατρο Διονύσου όπου το έμψυχο παρόν συνάντησε το ιστορικό μας παρελθόν χαραγμένο ανεξίτηλα τόσο στο βωμό του ναού του Διονύσου στον Αυλώνα όσο και στο θρόνο του Ιερέως του Ναού  στο θέατρο Διονύσου στην Ακρόπολη!